Conflict vermijdend, het kon op mijn voorhoofd geschreven zijn. Ik kwam jaren geleden stond ik vrijwel dagelijks stijf van de stress. Ik was zo angstvallig bezig met het voorkomen van (voor mij!) lastige situaties dat ik vrijwel constant op mijn tenen liep. Dat ging van alles perfect willen doen op mijn werk tot toch maar snel zelf even de tafel dekken om gezeur te voorkomen. Iedereen tevreden behalve ik.
Veel vrouwen herkennen dit, jij ook?
Conflict vermijdend is niks meer of minder dan onbewust of bewust bepaalde mensen, situaties of omstandigheden uit de weg gaat, omdat je bang bent voor gezeur, negatief commentaar, ruzie of zelfs een conflict. Herken jij hier iets in?
- Jezelf wegcijferen
- Je zegt “ja” terwijl je eigenlijk “nee” bedoeld
- Je gaat discussies uit de weg, om de lieve vrede te bewaren.
- Je wit het liefst iedereen te vriend houden
- Je maakt keuzes waarvan jij denkt dat de ander er tevreden mee is
- Je “doet het snel even zelf” om gedoe te vermijden
- Jij weet zelf vast nog meer op te noemen
Weet je wat het mooie is? Het is niet jouw schuld maar je kunt er wel iets aan doen als je weet hoe het werkt.
Laten we het er dus even over hebben.
Het mooie is, zoals ik al zei, het is niet jouw schuld. Het is in eerste instantie een (vaak niet zo handig) “evolutie dingetje” van het vrouwenbrein en de hormonen die erbij horen.
We ontkomen er niet aan om het brein van vrouwen te vergelijken met mannen om zo duidelijk te krijgen hoe wij omgaan met stress. Trouwens dit is ook handig om te weten als je met mannen omgaat en ze je voor de zoveelste keer niet begrijpen, of andersom. Natuurlijk generaliseer ik hier, het zal vaak iets genuanceerder zijn. Maar om duidelijk te maken hoe stress bij vrouwen werkt zet ik het even zwart/ wit neer.
Eerst dat “evolutie dingetje”;
Mannen zijn jagers en vrouwen hoeden de kudde. Zo was dat in de oertijd maar ons reptielenbrein weet niet dat de tijden veranderd zijn en reageert nog steeds op dezelfde manier. Mannen waren de jagers. Zij gingen er doelgericht op uit om prooi te vangen of om vijanden te verjagen. Van levensbelang om zichzelf en de groep in leven te houden en hun terrein te bewaken. Vijanden werden verdreven door te vechten en als deze te groot waren was vluchten nog een optie.
Vrouwen baarden kinderen en waren verantwoordelijk voor de zorg en een goede harmonie in de groep. Ruzie voorkomen, praten, verbinding maken en zorgen dat iedereen het naar de zin had. Dit overlevingsmechanisme zit nog steeds opgeslagen in je oer brein. Het is een erfenisje dat je ongevraagd cadeau kreeg bij je geboorte.
Nu je dit weet is een verder kijkje in je hersenen ook handig. Het is niet alleen deze erfenis, ook ons stresssysteem doet er aan mee. Wij vrouwen hebben sterkere verbindingen tussen de linker- en rechter hersenhelften. Hierdoor hebben we niet alleen een beter geheugen voor woorden en gezichten maar hebben we ook meer emotionele intelligentie en zijn we intuïtiever. Mannen zijn van de grote lijnen en de ratio, vrouwen van de details en het gevoel.
Een van de hoofdrolspelers bij stress in je amygdala. Je hebt er twee van. Eén in je linker hersenhelft en één in je rechterhersenhelft. Die amygdala werkt als een scherp afgestelde radar. Hij is constant op zoek naar dreigend gevaar. Dit kan een woeste olifant zijn die plotseling voor je neus staat maar je hebt meer kans dat het alleen maar een simpele gedachte over iets wat “zou kunnen gebeuren” is. Jouw amygdala kent niet het verschil tussen iets wat er echt aan de hand is of iets wat je alleen maar denkt. De amygdala van vrouwen is actiever aan de rechterkant, de emotionele kant. Die van mannen aan de linkerkant, deze is meer aan woede gerelateerd. Ons vermogen om conflicten te vermijden en voor een ander te zorgen is dus voorgeprogrammeerd. Daarnaast kunnen we ons met al die verbindingen gemakkelijk inleven in de ander. Wanneer je jezelf in kan leven in de ander ga je niet zo snel vechten of vluchten. Een man keert zich bij een confrontatie eerder naar buiten, hij was immers de jager en erop gericht om de vijand op afstand te houden. Vrouwen keren juist naar binnen, zij trekt het naar zichzelf toe. Logisch dat dit stress geeft.
We ontkomen er niet aan, het zijn ook weer je hormonen!
Ons vrouwenbrein gaat anders om met de informatie die binnenkomt. Door de combinatie van ons brein en onze hormoonhuishouding zijn we gevoeliger voor stress. Stress wordt anders verwerkt dan bij mannen, hierdoor reageren vrouwen heftiger op stress. Ook blijft stress langer na sudderen.
Zodra je hersenen het signaal krijgen dat er gevaar dreigt, gaat er een heel systeem van stresshormonen aan het werk. Of dit gevaar nu reëel is of alleen in je gedachten, dat maakt geen enkel verschil. Je lichaam reageert door meteen stresshormonen aan te maken. Adrenaline om meteen in actie te komen en Cortisol om te zorgen dat je het vol kunt houden. Deze twee hormonen kennen geen verschil tussen mannen en vrouwen.
Maar dan….
Of je nu man bent of vrouw, in beide gevallen maakt je brein, als onderdeel van de stressreactie, ook Oxytocine (het knuffelhormoon) aan. Dat klinkt tegenstrijdig want Oxytocine is een belangrijk stofje dat verantwoordelijk is voor het gevoel van intimiteit en verbondenheid.
Maar hier komt het verschil .
Mannen hebben veel meer Testosteron dan vrouwen én ze hebben het op voorraad. Testosteron zorgt ervoor dat er meteen actie wordt ondernomen om het probleem aan te pakken, vechten of vluchten. Tegelijkertijd remt Testosteron de werking van Oxytocine , knuffelen zit er even niet in!
Vrouwen hebben meer Oestrogeen, een grote vriend die juist de werking van Oxytocine versterkt. Hoe meer stress, hoe meer Oxytocine. Logisch dat vrouwen het gevaar willen oplossen door verbinding te maken, steun te zoeken om de lieve vrede te herstellen.
Een(dreigend) conflict geeft stress.
Onze stress neemt af als we erover praten. We gaan over op de “tend and friend respons”. Daarnaast krijgen we bij stress nog een shotje Endorfine, ook wel “gelukshormoon” genoemd. Nu zou je zeggen met een dosis knuffelhormoon en gelukshormoon samen is stress zo opgelost. Niets blijkt minder waar. Deze hormonen remmen ook ons stress-stop-mechanisme dat ervoor moet zorgen dat we minder Cortisol aanmaken. Logisch dus dat een stressreactie bij vrouwen dus ook langer aanhoudt.
Denk na dit alles ook even na hoe je bent opgevoed. Wat was het gedrag van de vrouwen aan wie jij je spiegelde in je jeugd. Onderzoek eens in jezelf hoe dit jouw gedrag mee heeft gevormd.
Zo zie je maar weer dat je zelf niet schuldig bent aan de oorsprong conflict vermijding en je stress. Maar je bent inmiddels volwassen en je weet nu hoe het werkt. De hoogste tijd om zelf de verantwoordelijkheid te nemen en ermee aan de slag te gaan.
Wat kun je zelf doen om minder last van stress te hebben:
- Allereerst, vergelijk jezelf niet met mannen en erken dat je als vrouw nu eenmaal anders in elkaar zit.
- Maak verbinding en praat erover. Zoek iemand die zonder oordeel of goede raad naar je kan luisteren. Of schrijf het van je af.
- Luister eens goed naar jezelf en onderzoek wat jou eigen behoefte is.
- Zie de realiteit onder ogen en stel jezelf de vraag ”wat is er eigenlijk aan de hand?”
- Probeer het om te draaien en de humor er van in te zien.
- Kom in beweging. Spring, loop, boks, pak de stofzuiger of een hamer zodat je de stress uit je lijf haalt.
Stress heeft meestal een externe aanleiding maar een interne oorzaak. Een conflict vermijden geeft vaak minstens zoveel stress als een conflict aangaan. Zet het op een rijtje en kijk naar wat jij nodig hebt om herhaling te voorkomen.
Lukt het je niet alleen? Misschien is het Personal Life Management traject speciaal voor vrouwen iets voor jou. Kijk maar eens op : https://tinekevanderwoude.nl/training-personal-life-management/
Natuurlijk kun je ook zelf aan de slag. Mijn boek Stress of Burn-Out -Hoe jij stress oplost en weer grip krijgt op jezelf, je lijf en je leven- is de ideale reisgids naar de mooiste versie van jezelf.
Kijk jij ook uit naar mijn volgende blog? We gaan het hebben over waarom je jezelf schuldig voelt als je “nee” zegt…. Ook herkenbaar toch?